We zijn een beetje dyslexie-moe!

We zijn een beetje dyslexie-moe!

Bij een presentatie over dyslexie voor docenten in het voortgezet onderwijs had onlangs minder dan de helft van de docenten de moeite genomen om hier hun werkmiddag aan te besteden. De dyslexie-coördinator verontschuldigde het gedrag van haar collega’s met de woorden: “We zijn hier op school een beetje dyslexie-moe!”  

Na afloop vroeg ik me af hoe dat in het basisonderwijs is. Zijn we daar ook een beetje dyslexie-moe? Het Ministerie van OCW heeft er jarenlang veel tijd en geld ingestoken. Organisaties als het Masterplan Dyslexie en het Expertise Centrum Nederlands (EN) waren gesubsidieerde instellingen met onder andere als doel om dyslexie in het onderwijs op de kaart te zetten. En dat is helaas maar gedeeltelijk gelukt. De subsidies zijn inmiddels langzaam afgebouwd. Is het Ministerie van OCW ook een beetje dyslexie-moe? Gelukkig niet. Met een meerjarige subsidie ondersteunt het Ministerie het Stimuleringsprogramma Aanpak Dyslexie. Dit programma is gestart met een website www.dyslexiecentraal.nl waar alle informatie over dyslexie gebundeld wordt.

Ik durf vanuit de praktijk te beweren dat het signaleren van dyslexie ondanks alle inzet, moeite en publicaties van diverse kanten in het basisonderwijs zwak is gebleven. Dyslexie wordt in het basisonderwijs nog vaak gezien als alleen een probleem met lezen en spellen. De signalering vindt pas plaats, als die specifieke problemen duidelijk zichtbaar zijn. En dat is in groep 4 of zelfs veel later. Maar meesters en juffen: Dyslexie is een probleem met taal en een probleem met taal is een probleem met het hele onderwijs en aangezien ons onderwijs (inclusief rekenen) helaas nog steeds voor 80% talig is, heb je met dyslexie binnen ons hele onderwijs een groot probleem. Én je wordt met dyslexie geboren (hoewel door enkelen soms anders wordt beweerd).

De moeder van Bram sprak me laatst aan. Bram zit in groep 4 en is een vrolijke creatieve jongen, maar lezen en spellen gaan niet goed. De juf heeft nu al gezegd dat Bram waarschijnlijk groep 4 nog een keer moet overdoen. Maar Bram heeft leuke vriendjes in zijn groep en is groot voor zijn leeftijd en als moeder die “ukkies” ziet die nu in groep 3 zitten is ze bang dat Bram zich daarbij niet thuis gaat voelen. Vader heeft dyslexie, een neefje heeft dyslexie en moeder vraagt zich af of het misschien erfelijk is? Wat te doen? Moeder leest op advies van school thuis 3x in de week op de Ralfi-manier. En nu heeft ze van de juf te horen gekregen dat Bram thuis ook moet oefenen met de tafels en met schrijven. Maar Bram is al gezien door een fysiotherapeut en er is niks mis met zijn fijne motoriek. Hij heeft er dus gewoon geen zin in, concludeert de juf. Nadat ik moeder heb uitgelegd dat veel kinderen met dyslexie ook automatiseringsproblemen hebben en dat je dat terug ziet bij onder andere het automatiseren van de tafels en het automatiseren van letterverbindingen, zie je bij haar het kwartje vallen. En ja, dyslexie is erfelijk! Maar waarom heeft niemand op school dat gevraagd?, vraagt moeder zich wanhopig af. En waarom is de juf niet op de hoogte van de relatie met automatiseringsproblemen? En waarom ziet ze niet dat Bram zijn stinkende best doet en doodmoe naar huis gaat elke dag?

Beste juffen en meesters, we zijn met z’n allen een beetje dyslexie-moe als het gaat over informatie die van buitenaf op ons is neergestort. En veel uitgevers van deze informatie hebben nog nooit een lokaal van binnen of sterker nog een klas in werking gezien. Daar zijn we met z’n allen moe van! Maar laten we alsjeblieft alert blijven op de signalen, die een kind met dyslexie al vanaf groep 1-2 of eerder nog uitzendt. Laten we alsjeblieft op tijd ingrijpen met de juiste interventies, zodat Bram volgend schooljaar met zijn klasgenoten naar groep 5 kan gaan. Van dyslexie-moe naar dyslexie-bewust! Ik daag jullie uit!

Terry van de Beek

Dyslexiespecialist

Meer informatie, waaronder signalen en onderwijsbehoeften bij dyslexie, is te vinden in het OinO-katern “Het ABC van dyslexie”. Verkrijgbaar via de webshop van www.oino-advies.nl.

Deze column verscheen eerder in de Nationale Onderwijs App.