Schrijven, aangeboren of aangeleerd?

Schrijven, aangeboren of aangeleerd?

“Schrijven” heeft binnen ons onderwijs twee betekenissen: motorisch schrijven of stellen. Deze column gaat over de tweede betekenis: stellen.

De zomervakantie is weer voorbij! Voor de een duurde het eeuwen, voor de ander vloog het voorbij. Met gekleurde koppies komen de kinderen de school weer binnen. De meesten zien er fris en uitgerust uit en lijken in 6 weken tijd enorm gegroeid en niet alleen in de lengte. Het nieuwe schooljaar kan beginnen!

In de klas van juf Marion hebben de leerlingen er zin in. Ze zitten nu in groep 5 en dat betekent dat er meer geleerd gaat worden dan rekenen en taal. Op het rooster staan nu ook aardrijkskunde, biologie en geschiedenis.

Tijdens de inloop worden er al heel wat ervaringen uitgewisseld met elkaar en met juf Marion. Geïnspireerd door al die verhalen lijkt het juf Marion een goed idee om de kinderen hun verhalen op te laten schrijven. Een opstel, zoals we dat vroeger noemden. De titel is: Mijn vakantie. Bijna alle kinderen gaan enthousiast aan de slag. Er zijn er natuurlijk altijd een paar die niet zo goed zijn in het schrijven van een verhaaltje en die zie en hoor je duidelijk worstelen. Niet iedereen kan overal even goed in zijn, vindt juf Marion. Verschillen mogen er zijn. Af en toe loopt ze even de klas rond om te kijken of iemand hulp nodig heeft. Soms moet ze even een woord voorschrijven en af en toe wijst ze op een spellingfout. Na een half uurtje laat ze alle kinderen de blaadjes inleveren. Een enkeling heeft wel 3 blaadjes vol geschreven. Na schooltijd gaat ze de verhaaltjes nakijken en dan gaat ze niet op de spellingfouten letten, want in dit geval gaat het haar om de inhoud. Ze streept de foutjes wel even aan, want haar leerlingen moeten zich natuurlijk wél bewust zijn van hun spelling. Ze geniet van de verhaaltjes en morgen laat ze een paar kinderen hun verhaal voor de klas voorlezen. Zo leren de andere leerlingen hoe een goed verhaal geschreven moet worden. Uit ervaring weet ze dat dit beter werkt dan wanneer zij het zelf vertelt.

Diezelfde ochtend, in een andere plaats in Nederland en op een andere school, start de groep 5 van juf Betsy. Ook hier fris gekleurde, uitgeruste koppies en enthousiaste vakantieverhalen. En ook juf Betsy lijkt het een goed idee om die verhalen op te laten schrijven. Ze zet haar leerlingen in een kring en vertelt over een grappige gebeurtenis uit haar eigen vakantie. Ze vraagt de leerlingen aan hun schoudermaatje te vertellen over hún leukste gebeurtenis. Vervolgens geeft ze de kinderen een opdracht: Schrijf een brief aan je beste vriend of vriendin en vertel daarin over de allerleukste gebeurtenis uit je vakantie. Juf Betsy praat in de kring over het onderwerp en het doel van de brief en aan wie die gericht is. Het maakt namelijk verschil of je schrijft aan je beste vriendin of aan de burgemeester. Juf Betsy herhaalt ook nog even twee spellingregels die de kinderen in groep 4 hebben geleerd. Ze vindt namelijk dat je bewust met spelling om moet gaan, ook als je een verhaaltje of een brief schrijft. Daarom gaat ze goed letten op woorden waarvoor die twee spellingregels gelden. Die hoeft eigenlijk niemand fout te schrijven.

Vervolgens zet juf Betsy de leerlingen in tweetallen bij elkaar. De samenstelling van die tweetallen is natuurlijk erg belangrijk, want niet alle leerlingen zijn even sterk in het schrijven van een verhaaltje. En verschillen kunnen elkaar versterken! In tweetallen maken de leerlingen een lijstje met steekwoorden die de inhoud van hun brief weergeven. Dan is de les voorbij. De meeste leerlingen zijn teleurgesteld, want ze popelen om aan hun brief te beginnen. Maar dat wordt de volgende les.

Schrijven kun je leren net als lezen. In 2011 heeft de Inspectie van het Onderwijs een onderzoek gedaan naar schrijven op de basisschool en een brochure uitgebracht met als titel “Focus op Schrijven”. Alle basisscholen hebben deze brochure ontvangen en kunnen die gratis downloaden op de site www.onderwijsinspectie.nl.

De kunst van het schrijven… je wordt er misschien mee geboren, maar je kunt er ook nog heel veel over leren!

Terry van de Beek

Zie ook de handige Taalhulpkaart: Een tekst schrijven in 5 stappen: https://www.dyslexie-express.nl/a-40368131/bestel-meteen/een-tekst-schrijven-in-5-stappen/